Η αντίσταση και το εξεγερσιακό πνεύμα του Ελληνισμού-του ελληνικού λαού εναντίον όσων και προς όσους επιβουλεύονται την ανεξαρτησία της πατρίδας, την ελευθερία των πολιτών, τη δημοκρατία, είναι χαρακτηριστικό που έχει ενσωματωθεί στο «κύτταρο» και στην «κοσμοθεωρία» του, αποτελώντας αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορικής παρουσίας και πορείας του, της παράδοσής του, της ίδιας της υπόστασής του. Η Εθνική Αντίσταση 1941-1944 κατά της τριπλής κατοχής, του φασισμού και του ναζισμού που συσπείρωσε ευρύτατα τμήματα του πληθυσμού οργανώθηκε από αντιστασιακές οργανώσεις, με κορυφαία και πρωτοπόρα το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους. 
(Η Εθνική Αντίσταση) Βρέθηκε στο στόχαστρο του κατακτητή και των συνεργατών του, των κατοχικών κυβερνήσεων, των ταγμάτων ασφαλείας και άλλων δοσιλογικών οργανώσεων. Την αντιμετώπισαν με τη βία, με βιαιότητες και θηριωδίες χωρίς προηγούμενο. Η πατρίδα μας είναι διάστικτη από περιοχές και χώρους, στους οποίους ο κατακτητής άφησε το αιματηρό-το καταστροφικό στίγμα του, με ολοκαυτώματα, πυρπολήσεις χωριών, εκτελέσεις-δολοφονίες, φυλακίσεις, βασανιστήρια, πείνα και πράξεις αντεκδίκησης όλων των ειδών. Σήμερα, που ο φασισμός «σηκώνει» και πάλι «κεφάλι» υπό διάφορες και διαφορετικές μορφές, μπορεί και πρέπει να αντιμετωπισθεί, με τη διαμόρφωση αντιφασιστικής συνείδησης στην κοινωνία και κυρίως στους νέους ανθρώπους, την επαγρύπνηση των πολιτών και την ενεργοποίησή τους εναντίον του. Η Εθνική Αντίσταση πρέπει να παραμείνει αναλλοίωτο στοιχείο της ιστορικής μνήμης, προκειμένου να αποτραπεί, και τώρα και στο μέλλον, η επανάκαμψη της φασιστικής βαρβαρότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η ενεργός διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου, δεν αποτελεί «ιδεοληψία» ή παρωχημένη εμμονή με το παρελθόν. Συνιστά κίνηση αποκατάστασης στοιχειώδους δικαιοσύνης και εκπλήρωσης ηθικού χρέους, ώστε εκείνα τα αποτρόπαια γεγονότα να μην τα καλύψει η παρέλευση του χρόνου και συνακόλουθα η λήθη που κάποιοι επιδιώκουν να επιβληθεί. Η άσκηση της ιστορικής μνήμης αποτελεί ευκαιρία επανασύνδεσης με το νήμα της ιστορίας. Λαοί που ξεχνούν την ιστορία τους είναι «καταδικασμένοι» να την ξαναζήσουν, με την επανάληψή της να μην είναι «ιστορικό» λάθος, αλλά έγκλημα.